Reisverslag Bosnie zomer 2018
Afgelopen zomer, tijdens ons verblijf in Bosnië hebben wij een aantal scholen bezocht, die in het verleden via de stichting Warmte voor Kinderen voorzien zijn van centrale verwarming.
Tekucica
In de eerste plaats het schooltje in Tekucica. In 2005 hebben we dit schooltje van verwarming voorzien. Bij navraag via de conciërge blijkt dat alles nog prima werkt. Hij verteld ons dat ze nog wel eens een probleem hebben als de stroom uitvalt. Hij was nu bezig om via een accu een oplader en een omvormer dit probleem op te lossen om bij uitval de circulatiepomp te laten doordraaien. De houtketel heeft geen stroom nodig. Vanaf het moment dat de verwarmingsinstallatie is geplaatst is de school gerenoveerd en is zelfs de kern van het dorp aangepakt, meestal door vrijwilligers. Hier blijkt dan ook dat de eerste aanzet erg aanstekelijk werkt.
Savarlije
Vervolgens zijn we naar Savarlije gegaan. Aangekomen bij de school Sveti Savo werden we verrast met een compleet nieuwe installatie. Bij navraag werd ons verteld dat er in mei 2014 grote delen van Bosnie door overstroming onder water zijn komen te staan. Zo ook deze school. Met hulp van de Europese unie is deze school volledig gerenoveerd, waaronder ook de verwarmingsinstallatie.
Een delegatie uit Tsjechië heeft er een warmtepomp van Stiebel Eltron geplaatst. Doordat de grondwater temperatuur (de warmtebron) vrij hoog is (ongeveer15°C) is het rendement dan ook hoog. Door de lagere CV watertemperatuur zijn ook de radiatoren vergroot. In combinatie met een groot voorraadvat en de oude houtketel is er weer een prima werkende verwarming ontworpen. De installatie die door de stichting Warmte voor de Kinderen gerealiseerd is, heeft tot het laatste toe altijd prima gefunctioneerd. Onderdelen die nog te gebruiken waren zijn naar scholen in de buurt gegaan.
Gornja Paklenica (Ozren)
Dan naar Gornja Paklenica (Ozren). De nu 10 jaar oude installatie werkt nog prima! Wel heeft men een paar lekkages gehad, maar dit was snel opgelost. Iedereen is nog steeds zeer tevreden!
Donja Paklenica
Als laatste hebben we de partnerschool Donja Paklenica bezocht. Ook heeft deze school te lijden gehad van de overstromingen en is er veel verloren gegaan. Ook hier heeft de EU een waardevolle bijdrage geleverd. Met wat aanpassingen draait de grotendeels bestaande installatie weer naar wens. De ketel is vervangen door een exemplaar met iets meer vermogen.
Tot slot |
Tom Visser, stichting Warmte voor de Kinderen