Reisverslag project Borleasa

Wij, team Hulp-Roemenië uit de Achterhoek, zijn dit najaar weer naar Roemenië gegaan om daar in het dorpje Nanesti een school te voorzien van toiletten. Binnen drie dagen is het ons gelukt, om met behulp van de plaatselijke bevolking, een klein klaslokaal om te toveren tot een toiletruimte met vier toiletten en een wastafel, alles aangesloten op waterleiding en afvoer die weer uitkomt in een ceptictank.  De materialen worden gesponsord door mensen en bedrijven uit Nederland. Zo’n 80% van de kinderen in Nanesti heeft nog nooit een dergelijk toilet gezien en moet eerst les krijgen in gebruik van deze toiletten. Ook nemen we tweede hands goederen mee  die daar aan de plaatselijke bevolking voor een habbekrats verkocht worden . De opbrengst van de bazaar steken we weer in het project.
 
De toiletten op de rechterfoto zullen verder betegeld worden door de plaatselijke bevolking als het beton en de muren uitgehard zijn.

Na afronding van dit project zijn wij op donderdag vanuit de provincie Maramures naar het dorpje Borleasa, gemeente Tîrlisua gereden. Dit dorpje ligt in een mooie vallei in de provincie Bistrita-Nassaud.  In Borleasa hebben we het jaar daarvoor de plaatselijke school eveneens voorzien van toiletten. De schoolbesturen hebben geen geld om hierin zelf te voorzien. De scholen moeten tegenwoordig beschikken over een sanitaire ruimte. Zo niet, dan moet de school eigenlijk sluiten en kunnen de kinderen geen onderwijs meer volgen. Het is mooi om te zien dat, nadat de toiletten door ons zijn aangelegd, de school inmiddels veel meer leerlingen heeft. Ook gaat men er nu een “Gradinita” peutergroep beginnen.
 In samenwerking met de stichting ‘Warmte voor de kinderen’ werd dit jaar in de school in Borleasa een houtgestookte cv-installatie geplaatst. Toen wij vorig jaar in Borleasa in de school aan het werk waren hebben  wij daarvoor de eerste contacten gelegd. Een groot aantal vergaderingen later met de stichting, met sponsoren en met het transportbedrijf Rabelink te Doetinchem en het bedrijf Uniprest in Roemenië, konden we het dorp vertellen dat hun school was uitgekozen om de kinderen warmte te geven. Daarna volgden nog een aantal vergaderingen om te kunnen bepalen hoeveel en wat ze daar nodig hadden en wat er hier vanuit Nederland die kant op moest. In een aparte ruimte van de school is een gemeenschapscentrum van het dorp gevestigd. Na gesprekken met de burgemeester heeft hij voor dat gedeelte geld gereserveerd om aan te sluiten bij de cv-installatie. De kinderen krijgen de warmte van  “warmte voor de kinderen.” De burgemeester betaalt het deel wat nodig is om de gemeenschappelijke ruimte te verwarmen, Kinderen blij en dorp blij.
 Zoals gezegd, transportbedrijf Rabelink heeft voor de stichting een grote pallet vervoerd met CV- onderdelen naar de stad Baia Mare. Daar heeft Rabelink een nevenvestiging. Onze vaste Roemeense hulp Justin Rus heeft deze goederen daar opgehaald en naar Borleasa gebracht. Tevens heeft de firma Uniprest in Targu Mures in opdracht van stichting Warmte voor de Kinderen een heleboel goederen afgeleverd in Borleasa.

De tocht vanaf ons pension in Bârsana, met zijn schitterende houten klooster en kerk  (zoek een keer op Bârsana Maramures) naar Borleasa voerde ons door echt een prachtig stuk Roemenië. Heuvels, dalen, kleine dorpjes en veel uitgestrekte bossen. Vroeg in de morgen sturen de Roemenen hun koeien vanuit de achtertuin naar buiten. De beesten verzamelen zich en gaan onder leiding van een herder de hele dag in de weide omgeving grazen. De bovenstaande foto is gemaakt op een doorgaande verkeersader. Rustig wachten tot de dames het dorp uit zijn en dan kan de reis weer verder.

Onderweg kom je hier nog gewoon houten wagens tegen met paard, of koeien of ossen ervoor. Hieronder een foto van de ‘ophanging’ van een plaatselijk Roemeens transportmiddel. De bruine beer en de wolf zijn in Roemenië nog veelvuldig te vinden.


Onze contacten in Borleasa hadden ons verteld dat er een nieuwe weg was aangelegd die van Târgu-Lapus naar Agries liep. Dat betekent voor deze vallei dat deze ook vanaf de andere kant ontsloten is. Om in de vallei te komen was je vroeger verplicht om ongeveer 100 kilometer om te rijden. Toen wij op de nieuwe route reden was men nog het laatste gedeelte aan het aanleggen. We mochten gelukkig het laatste stukje over de split laag rijden.
In het dorp Agries werden wij opgevangen door ons contact aldaar Cornel. Toen we met drie bussen aankwamen stond hij aan de kant van de weg te zwaaien met de Nederlandse vlag. Het was leuk om hem na een jaar weer te zien.
Hij bracht ons naar het schooltje in Borleasa. Daar stonden alle kinderen al  met zelf gekleurde Nederlandse vlaggetjes te zwaaien. Ook de kinderen waren erg blij om ons na een jaar afwezigheid weer te zien. Ze gaven aan dat ze heel blij waren met de toiletten maar ze waren ook heel blij met de radiatoren die inmiddels al in de klassen hingen. Een leuk weerzien met kinderen die ons gemist hadden.


Hierboven een foto van het schoolbord. Daarop staat geschreven “warmte voor de kinderen”. Cornel heeft dat vertaald in het Roemeens.  Câldurâ pentru Copii. En dat er onder gezet.
De kinderen hebben hier jassen aan om aan te geven dat ze het in de winter koud hebben in de klas. Roemeense winters kennen temperaturen van -30 graden. Rechts staat een Terracotta. Deze houtgestookte kachel gaat vaak stuk. De kinderen voorin de klas smelten en de kinderen achterin hebben het steenkoud. Hier staan de kinderen ‘zonder jas’ bij de radiatoren. Ze zijn blij dat deze winter de kou buiten de school blijft door de nieuwe installatie.


Een leuk detail om te vermelden is:  in Roemenië zijn de lonen erg laag. De materialen kosten dan verhoudingsgewijs weer erg veel. Iedere koppeling is hier dus gewoon nog gesoldeerd en men gebruikt haast geen knelkoppelingen. In Roemenië is Tijd dus geen Geld maar gewoon Tijd. Materiaal is geld en geen tijd. Solderen is stukken goedkoper en niet zo snel, maar tijd hebben ze genoeg hier.

Links hieronder de houtgestookte CV-ketel. Men heeft geen gas in het dorp maar stookt (eiken) hout. Een thermostaat tempert de zuurstoftoevoer als de installatie de juiste temperatuur heeft bereikt. Rechts het verdeelstuk met pomp. Men was nog druk met de aanleg van de installatie toen wij er waren.

Doordat de gemeenschappelijke ruimte ook mee doet met de verwarming moest de ketel een iets grotere capaciteit hebben. In de deze ruimte worden nog twee heaters geplaatst zodat de bewoners van het dorp hun gezamenlijke feesten en bijeenkomsten in een verwarmde ruimte kunnen vieren. De installatie wordt gevuld met anti-vries. Dat voorkomt stukvriezen mocht de ketel om wat voor reden dan ook uitvallen.

Op de foto hieronder staat de burgemeester “in pak”. De Loco burgemeester staat rechts, met de borst vooruit. Zij kwamen speciaal naar de school om ons te bedanken. “ dit wordt de eerste kerstviering voor het dorp in warmte” gaf de burgemeester aan. “De school is met de toiletten en de verwarming klaar voor de toekomst.” Hij bedankte via ons alle Nederlanders die op een of andere manier een bijdrage hebben geleverd aan dit warmteproject voor de school en het gemeenschapscentrum in Roemenië.

Cees Westera, namens team Hulp-Roemenië.

 

Menu
  • Nederlands
  • English
  • Romana